Warszawa Falenica
 nr rej. A-1017 z 1.07.2010 (wiata peronowa z poczekalnią)[1]
| |
 Stacja Warszawa Falenica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Zarządca | |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
2 |
| Liczba krawędzi peronowych |
3 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°09′43,3″N 21°12′39,5″E/52,162028 21,210972
| |
Warszawa Falenica – stacja kolejowa Polskich Kolei Państwowych znajdująca się w dzielnicy Wawer w Warszawie, przy ul. Patriotów. Ze stacji można dojechać elektrycznymi pociągami podmiejskimi m.in. do: śródmieścia stolicy, Otwocka, Pilawy i Skierniewic.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1877 roku została otwarta Kolej Nadwiślańska – jedna z najważniejszych linii zaboru rosyjskiego. Droga żelazna przebiegała z Mławy, przez stolicę i Lublin do Kowla (Ukraina)[2]. Kolej stała się dogodnym połączeniem dla warszawiaków z popularnymi letniskami w Aninie, Otwocku i właśnie w Falenicy[3].
Pierwszy, drewniany budynek stacji powstał 1897 roku[3]. W latach 1905-1910 dodano drugi tor na linii Warszawa–Otwock oraz wybudowano charakterystyczne drewniane budynki stacyjne z wieżyczkami w Falenicy oraz innych okolicznych miejscowościach. W tym czasie stacja Falenica została przeniesiona do obecnej lokalizacji w rejonie ulic Patriotów, Bysławskiej, Młodej i Walcowniczej. Pierwotny budynek Kolei Nadwiślańskiej stoi wzdłuż torów, bliżej ulicy Kłodzkiej.
Pierwsza mapa dokumentująca nowe położenie stacji pochodzi z 1915 roku. Stacja miała trzy tory główne, niski peron dwukrawędziowy oraz dwa niskie perony jednokrawędziowe. Dodatkowo, wybudowano tory gospodarcze, plac ładunkowy, rampę, magazyn i wieżę wodną. Na peronie zachodnim znajdowała się mała drewniana wiata dla podróżnych, a przy peronie wschodnim – drewniany budynek mieszkalny dla kolejarzy oraz drewniany budynek stacyjny z wieżyczką[4].
W latach 1915–1916, w związku ze zmianą rozstawu szyn z szerokotorowego na europejski, stacja Falenica nabrała nowego znaczenia. Wzniesiono wtedy duży murowany budynek dworcowy z kasami biletowymi, poczekalnią, bufetem i wieżą obserwacyjną, a także murowany budynek łaźni-szaletu oraz koszary dla żołnierzy[4].
W latach 1935–1936, w ramach elektryfikacji Warszawskiego Węzła Kolejowego, stacja przeszła kolejną dużą modernizację. Przebudowano układ torowy, wzniesiono wysokie perony przystosowane do obsługi nowoczesnych pociągów elektrycznych serii E91 oraz zmodernizowano murowany budynek stacyjny, łącząc go z peronem przejściem podziemnym. Na miejscu starego drewnianego budynku stacyjnego powstał nowy, murowany budynek nastawni[4].
Budynek dworcowy z 1915 roku został przebudowany w latach 1933–1936 w stylu modernistycznym w związku z projektem elektryfikacji linii Otwock – Warszawa – Pruszków. W tym samym czasie powstały również nowe przystanki, m.in. Międzylesie oraz Anin. Nad peronami stacji całej linii pojawiły się nowoczesne „skrzydlate” wiaty, które zostały wpisane do rejestru zabytków.
20 sierpnia 1942 z rampy stacji wywieziono do obozu zagłady w Treblince ok. 7 tys. Żydów z likwidowanych gett w Falenicy i Rembertowie[5].
Do lat 90. XX wieku dworzec pełnił swoją funkcję kolejową, po czym został opuszczony i zaniedbany. W 2010 roku, po gruntownym remoncie, budynek został przekształcony na potrzeby Kinokawiarni Stacja Falenica. Dzięki staraniom prywatnych właścicieli zachowano zabytkowe elementy, a nowa funkcja tchnęła życie w to historyczne miejsce. Prawdopodobnie jest to jedyne kino na stacji kolejowej w Polsce. Wnętrza zostały zaaranżowane w stylu lat 20-tych, a oprócz seansu można skorzystać z kawiarni, księgarni lub uczestniczyć w plenerowym koncercie w ogrodzie stacji, warsztatach dla dzieci, czy spotkaniu literackim[6].
W 2010 wiaty peronowe z poczekalnią zostały wpisane do rejestru zabytków (wraz z podobnymi wiatami znajdującymi się na przystankach kolejowych na tzw. linii otwockiej: Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn, Michalin, Józefów oraz Otwock Świder)[1].
Na stacji zatrzymują się pociągi:
| Przewoźnik | Linia | Trasa |
|---|---|---|
| SKM | S1 | Otwock – Warszawa Falenica – Warszawa Śródmieście – Pruszków |
| KM | R7 | Warszawa Zachodnia – Warszawa Śródmieście – Warszawa Falenica – Dęblin |
W roku 2022 dzienna wymiana pasażerska na przystanku wyniosła 2 900 osób[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie (Warszawa), Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2023, s. 63 [dostęp 2024-03-26] [zarchiwizowane 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Kolej Nadwiślańska - inwestycja rosyjskiego zaborcy - Historia - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ a b Stacja Falenica – Mój Wawer [online] [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ a b c Falenica – wędrująca stacja pełna tajemnic | Gazeta Wawerska [online], 9 marca 2023 [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Tomasz Urzykowski. Kolej rozjeżdża historię. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 24–25 kwietnia 2021.
- ↑ O nas [online], Kinokawiarnia Stacja Falenica [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. dane.utk.gov.pl, 2022. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Warszawa Falenica w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
| Warszawa Falenica | ||
| Linia 7 Warszawa Wschodnia – Dorohusk (20,581 km) | ||
  odległość: 1,386 km
|
|
odległość: 1,809 km
|
